Tactisch wisselen: Wat was er anders op het middenveld na rust?
Als je met een 2-0 voorsprong de rust in gaat in een knock-out wedstrijd, lijkt er op zich weinig aanleiding om twee spelers te wisselen. Toch bleven Marten de Roon en Davy Klaassen achter in de kleedkamer, en kwamen Teun Koopmeiners en Steven Bergwijn het veld in voor de tweede helft. Wat waren de verschillen tussen een middenveld met De Jong, De Roon en Klaassen, en een middenveld met De Jong, Koopmeiners en Gakpo? Door middel van individuele tactische analyses wordt duidelijk dat er vooral in balbezit een groot verschil is tussen de twee samenstellingen. Het toverwoord? Focus.
Wat zeggen de cijfers?
In onze vorige blog werd uit de statistieken duidelijk dat het Nederlands elftal vrij weinig deed met het balbezit dat ze in de groepsfase hadden. Ze hadden van alle grote landen met afstand de meeste passes nodig om tot 1 xG te komen. De wedstrijd tegen de Verenigde Staten liet echter een ander verhaal zien.
Nederland creëerde tegen de Verenigde Staten 1.6 expected goals, en deed dat met bijzonder weinig balbezit. Volgens de FIFA noteerde Oranje een balbezit-percentage van slechts 33.3%*, met afstand het minste balbezit van alle wedstrijden op het WK tot nu toe.
De FIFA definieert balbezit sinds dit toernooi anders dan normaal, omdat ze ook contested balbezit definiëren, waarbij het niet direct duidelijk is welk land op dat moment balbezit heeft. Het balbezit-percentage van 33.3% slaat dus op gecontroleerd balbezit.
Nederland koos dus echt voor een andere strategie voor deze wedstrijd, en qua resultaat pakte dat goed uit. Uit de statistieken van de FIFA wordt ook duidelijk dat Nederland vooral koos voor aanvallen vanuit de omschakeling. Het weinige balbezit dat Nederland had bestond voor 21% uit Attacking transition, een stuk hoger dan in de wedstrijden tegen Senegal (13%), Ecuador (8%) en Qatar (7%).
Ondanks deze relatief verdedigende strategie was Van Gaal vooral niet tevreden over het balbezit in de eerste helft, liet hij weten aan de NOS na de wedstrijd. Er werd te veel balverlies geleden. Dus koos hij er voor om in de rust twee middenvelders Marten de Roon en Davy Klaassen te wisselen voor Teun Koopmeiners en Steven Bergwijn, waardoor Cody Gakpo op 10 kwam te spelen in de tweede helft.
In de tweede helft ging het volgens Louis van Gaal beter, maar was er ook zeker nog ruimte voor verbetering in balbezit. Laten we aan de hand van individuele tactische analyses kijken wat de verschillen waren tussen het middenveld van de eerste helft, en het middenveld van de tweede helft. Bij het analyseren van het positioneren van middenvelders kijken wij naar een aantal aspecten, zoals ook uitgelegd in de vorige blog. Het belangrijkste in het positioneren is vooruit denken: kan je er voor zorgen dat je na het ontvangen van de bal zo snel mogelijk richting de goal van de tegenstander kan handelen? Dit vooruit denken kan in één woord gevat worden: Focus.
Individuele video- en data-analyse
Marten de Roon
Na zijn basisplaats tegen Qatar mocht De Roon wederom starten tegen de Verenigde Staten. Uit onze vorige blog bleek dat het voor De Roon vaak lastig was om de optie vooruit te vinden vanwege zijn kijkgedrag. Omdat hij over het algemeen meer achteruit kijkt dan juist richting de goal van de tegenstander, weet hij niet of hij open kan draaien en doet hij het dus vaak niet.
Uit de afbeelding hierboven wordt duidelijk dat bijna alle succesvolle passes van Marten de Roon tegen de Verenigde Staten achteruit gingen, en de passes die hij vooruit probeerde te spelen waren over het algemeen niet succesvol. In totaal won de middenvelder van Atalanta Bergamo met zijn passing 25 meter in de richting van de goal van de tegenstander.
Ook tegen de VS viel vooral het kijkgedrag van De Roon op. Omdat hij weinig om zich heen kijkt, is het moeilijker voor hem om te weten waar de meest waardevolle positie is om de bal te ontvangen. Hierdoor is hij vaak niet of moeilijk bereikbaar in de opbouw, of kan hij alleen maar terug spelen als hij de bal wel krijgt.
Met meer focus en beter kijkgedrag zou het voor hem veel makkelijker worden om vaker op de meest waardevolle positie te staan, met goede voorwaarden om wél succesvol vooruit te kunnen spelen.
Zijn vervanger: Teun Koopmeiners
In onze vorige blog bleek dat Koopmeiners juist heel veel bezig is met het scannen van zijn omgeving tijdens het positioneren. Als je de passes van Koopmeiners vergelijkt met die van De Roon valt op dat ook Koopmeiners vrij veel balverlies leed, maar dat zijn succesvolle passes wel een stuk vaker vooruit gingen. Er ging in ieder geval geen enkele pass van Koopmeiners richting de eigen goal. Koopmeiners won met zijn passing 100 meter richting de goal van de tegenstander, precies vier keer zo veel als De Roon.
Ook in de wedstrijd tegen de VS viel bij Koopmeiners zijn kijkgedrag weer op, in frequentie en richting. Door zijn kijkgedrag is hij zich vaak bewust van zijn omgeving, en kan hij alvast een stap vooruit denken.
Davy Klaassen
Ook Klaassen was niet erg zuiver in zijn passing. Van de zestien passes die hij gaf, kwamen er negen aan. Na Marten de Roon (9 keer) was Klaassen van alle spelers met minimaal 10 minuten speeltijd de speler die het minst vaak een pass ontving van een teamgenoot. Dat gebeurde tien keer.
Twee van de negen succesvolle passes van Klaassen waren wel erg belangrijk. Zo was hij betrokken in de aanloop naar de 1-0 toen hij de bal aflegde op Memphis, die vervolgens Gakpo inspeelde met veel ruimte. Ook gaf Klaassen de voorassist bij de 2-0 door Dumfries in te spelen aan de zijkant van het zestienmetergebied.
Klaassen was dus vrij weinig betrokken in het balbezit. Het lukte hem niet om aanspeelbaar te worden tussen de verdediging en het middenveld van de Verenigde Staten, wat voor een 10 toch vaak de positie is om in te opereren (de rood omlijnde zone in de afbeelding hierboven). In hoeverre dit te maken had met het feit dat de opbouw in de eerste helft stroef verliep en Nederland moeite had om überhaupt in de buurt van die zone te komen is moeilijk te zeggen, aangezien Klaassen na rust niet meer op het veld kwam.
Toch waren er een aantal momenten waarop hij wel in die zone aanspeelbaar had kunnen zijn, als hij bewuster was geweest van zijn omgeving. Dit betekent niet per se dat hij ook ingespeeld moet worden op deze momenten, maar door een open passlijn te creëren dwingt hij de tegenstander die lijn ook dicht te houden, waardoor er voor andere spelers weer meer ruimte komt. Ook in de groepsfase viel al op dat Klaassen meer uit zijn balbezit kon halen door bewuster positie te kiezen.
Zijn vervanger: Cody Gakpo
Hoewel Gakpo de laatste wedstrijden vooral naast Memphis in de spits heeft gestaan, speelde hij tegen de Verenigde Staten in de tweede helft weer op 10.
In vergelijking tot Klaassen, lukte het Gakpo op 10 wél om in de rood omlijnde zone te bal te krijgen. Wat ook opvalt aan Gakpo in balbezit is dat hij heel erg doelgericht bezig is met positioneren. Bij hem is de focus zichtbaar aanwezig.
Het doelgerichte positioneren van Gakpo wordt vooral duidelijk door zijn lichaamshouding, scanning en wat hij direct na de aanname doet. Hij draait zijn lichaam altijd zo dat hij direct vooruit open kan draaien (gevisualiseerd door de oranje driehoek in de onderstaande video), en zijn aannames zijn bijna altijd richting de goal van de tegenstander.
Soms kiest hij er voor om meer aan de zijkant aan te bieden terwijl dat ook centraler (en dus nóg dichterbij de goal) kan, maar ook op die momenten zorgt hij er in ieder geval voor dat hij richting de goal kan handelen als hij de bal krijgt.
Conclusie
De overweging van Van Gaal om het middenveld na rust anders in te richten was – ondanks de 2-0 voorsprong – begrijpelijk. Marten de Roon en Davy Klaassen hadden moeite om aanspeelbaar te worden, en richting de goal van de tegenstander te kunnen spelen. De bondscoach bracht met Teun Koopmeiners en Cody Gakpo twee spelers op het middenveld die door hun kijkgedrag en focus vaak betere voorwaarden hadden om vooruit te kunnen spelen, en dat ook regelmatig deden.
Welke middenvelders denk jij dat Louis van Gaal vrijdag opstelt tegen Argentinië? Laat het weten in de onderstaande poll!